آنجا که خانه‌ام نیست

کتاب راز مروارید: ناوچه پیکان در عملیات مروارید نوشته مونس عبدی‌زاده، خاطرات دوران دانشجویی تا بازنشستگی سعید کیوان‌شکوهی ناخدا دوم نیروی دریایی را روایت می‌کند. عملیات مروارید که وی در آن حضور داشته از جمله اتفاقات نادر و حماسه‌ساز دوران هشت سال دفاع مقدس است.

عملیات دریایی مروارید به اندازه کل عملیات‌های زمینی و هوایی مهم بوده است. در طول هشت سال دفاع مقدس عملیات‌های متعددی علیه دشمن انجام گرفت. این عملیات توسط دلاورمردان ارتش نیروی دریایی انجام شد. عملیات کوتاه‌مدت ولی ارزشمند که تا پایان جنگ همچون ستاره‌ای می‌درخشید.

کتاب حاضر دربردارندۀ خاطرات طراح این عملیات است. خاطرات تلخ و شیرین این مرد ارتشی از دوران دانشجویی در انگلستان تا پایان بازنشستگی ناخواسته. ناخدا دوم حین بیان خاطراتش به فرماندهان دیگر نیروی دریایی که در این عملیات حضور داشتند از جمله شهید همتی نیز اشاره داشته است. گفته‌های دیگر هم‌رزمانش نیز مکمل خاطرات ایشان در کتاب قرار گرفته است.

کتاب راز مروارید نتیجه بیش از بیست ساعت مصاحبه و گفت‌وگو با سعید کیوان‌شکوهی است و تلاش شده در آن تمامی وقایع و اتفاقاتی که به عملیات مروارید منجر شد را بی کم و کاست روایت کند. در پایان کتاب، مجموعه عکس‌ها و اسناد نیروی دریایی و هوایی مرتبط با خاطرات ناخدا دوم و دوستان هم‌رزم ایشان جمع‌آوری و تکمیل شده است.

بامداد روز هفتم آذر 1359 در یک نبرد شدید، ارتش نیروی دریایی موظف بود در یک عملیات هدف‌های دریایی عراق در حوزه خلیج فارس را منهدم و نابود کند. در این درگیری، هفت ناوچه بزرگ عراقی به اعماق دریا فرستاده شدند، همچنین چند فروند ناو، هواپیما و هلیکوپتر به وسیله رشادت‌های عوامل ناوچه پیکان از بین رفتند.

در بخشی از کتاب راز مروارید می‌خوانیم:

وقتی جنگ شروع شد، تهران بودم. آن روز به ستاد رفتم و متوجه شدم آقای مدنی‌نژاد نیست. اوضاع کمی به هم ریخته بود، ولی جنگ هنوز رسماً شروع نشده بود. وقتی دیدم او نیست به خانه برگشتم. در راه بازگشت به منزل توی کوچه که پیچیدم، یکی از همسایه‌ها مرا دید و گفت: «فرودگاه مهرآباد رو زدن.» گفتم: «فرودگاه مهرآباد؟ اصلاً چنین چیزی غیرممکنه!» گفت: «بله فرودگاه مهرآباد رو زدن!» واقعاً جنگ شده بود. دوباره به ستاد برگشتم و داوطلب شدم که به جبهه بروم، درحالی‌که تجربه جنگی نداشتم. آن جا براساس تخصصم، دوباره من را به بندرعباس و روی ناوهای سنگین فرستادند. رفتم و خودم را معرفی کردم. به آن‌ها گفتم که تجربه کنترل هواپیما را دارم. مرا به پست فرماندهی نیروی هوایی فرستادند. تقریباً ده الی دوازده روز در پست فرماندهی نیروی هوایی ماندم، ولی حس می‌کردم که آن‌جا نمی‌توانم مفید باشم. بعد از این به ستاد رفتم. افسر عملیات یکی از فرماندهان شدم و با او به دریا رفتم. همه چیز به هم ریخته و بی‌نظم بود، هیچ‌کس سر از اوضاع درنمی‌آورد. همه چیز گنگ بود.

از جنگ و هدف آن اصلاً چیز درستی فهمیده نمی‌شد، کسی از جنگ تجربه‌ای نداشت، آدم‌ها غیرعادی شده بودند. تعدادی از افسران جوانی که عمدتاً در آن ایام در بندرعباس آموزش دیده بودند و چیزهایی یاد گرفته بودند، همیشه با هم کل‌کل داشتند؛ با تعدادی از افسران نشسته بودیم و همه از این وضع به هم ریخته شاکی بودند، یکی از این افسرها که از من ارشدتر بود، می‌گفت: «آقا اینکه درست نیست! باید بیان، بنشینن، بنویسن، طرح بدهن، این‌طور که نمی‌شه.» گفتم: «جناب سروان، معذرت می‌خوام، اینکه می‌گید بیاین، بنشینن، بنویسن، این‌هایی که می‌گین، چه کسایی هستن؟ قراره از کجا بیان؟» به من نگاه کرد و گفت: «منظورت از این سوال چیه؟» گفتم: «چه کسی باید بیاد طرح بنویسه؟ ما باید بنویسیم دیگه!» با حالت تحقیرآمیزی گفت: «مثلاً تو؟!» گفتم: «بله! مثلاً من!» پوزخندی زد و چیزی نگفت! این صحنه هنوز که هنوز است در ذهنم باقی مانده است.

محسن مومنی در کتاب زمانی برای بزرگ شدن، داستان بلندی با محوریت دو جنگ؛ یکی جنگی که در پوسته بیرونی قصه و در جغرافیای متن از ابتدا تا انتها حضوری دائم دارد و دیگری جنگی درونی در لایه‌های زیرین اثر برای باز پس گرفتن غرور را روایت می‌کند.

داستان زمانی برای بزرگ شدن به حضور یک جوان جنوب شهری در جبهه برای اعاده حیثیت از خانواده‌اش می‌پردازد؛ حیثیتی که پیوستن برادر بزرگترش به نیروهای منافقین و شرکت در بمب‌گذاری‌ها آن را لکه‌دار کرده است.

محسن مومنی زبانی پاکیزه و نثری روان و منسجم دارد و در داستانش از توصیف دقیق جزئیات و روابط آدم‌ها و فضای داستان لحظه‌ای غافل نمی‌شود. چرا که داستان او، داستانی مبتنی بر حادثه و اتفاق‌های بزرگ نیست؛ بلکه داستانی است که بر پایه روابط عادی میان آدم‌ها در جنگ پیش می‌رود و در مسیر خود به تحولی آرام و درونی در قهرمان اصلی منجر می‌شود.

در پشت جلد کتاب زمانی برای بزرگ شدن می‌خوانیم:

باز اطراف را نگاه می‌کنم. باز بادی برخاسته و درخت‌های بلوط را تکان می‌دهد. گاهی یک صداهای مبهمی با خودش می‌آورد و دل آدم را خالی می‌کند. بدوبیراه می‌گویم و به کسانی که باید می‌آمدند سرشب جای‌شان را با ما عوض می‌کردند ولی حالا گم شده‌اند فکر می‌کنم، اگر آن‌ها گیج بازی در نمی آوردند و گم نمی‌شدند، حالا ما این‌جا نبودیم. لابد برگشته بودیم عقب و بعد از این همه خستگی و جان کندن، یک دل سیر می‌خوابیدیم. اما وقتی به یاد بچه‌ها می‌افتم و اتفاق‌هایی که در این دو شب و روز برای‌مان پیش آمده، از خودم بدم می‌آید. مگر دیگر می‌توانم بی‌خیال بخوابم؟ مگر به این زودی عمو جعفر از یادم می‌رود؟ اصلا مگر می‌شود تا آخر عمر هم بهنام را فراموش کرد؟

سعید تاجیک رزمنده‌ی جبهه‌های جنوب در کتاب جنگ دوست داشتنی، خاطرات و لحظاتی را در جنگ روایت می‌کند که کمتر افرادی به ویژه خبرنگاران داخلی و خارجی دیده‌اند.

نویسنده این اثر را در دوران جنگ تحمیلی نوشته اما انتشار آن تاکنون به تأخیر افتاده است. او در جنگ انسان‌هایی خلق می‌کند که واقعیت داشته‌اند و اکنون شبه اسطوره هستند؛ مردان بزرگی که همگی در به وجود آمدن داستان‌هایش نقش مشابهی ایفا می‌کنند؛ شهید همت و باکری برای او فرماندهانی می‌باشند که تاریخ این مرز و بوم فقط می‌توانست آن‌ها را بیافریند. تاجیک در این کتاب سعی دارد تا چهره‌ی آنان را زیبا به نمایش بگذارد.

این اثر اغلب دربردارنده‌ی خاطرات طنز‌آمیز و شوخ‌طبعانه‌ی حضور او در جبهه‌های هشت ساله‌ی دفاع مقدس است. وی با بهره‌گیری از ذهن توانمندش، بدون وجود یادداشت روزانه، جزئیات مربوط به حوادث و اشخاص را به خاطر داشته و با زبانی طنز به تحریر درآورده که واقعاً در اکثر موارد در این امر موفق شده است.

در میان خاطرات او، هم طنزهای مبتنی بر موقعیت طنز‌آمیز و هم طنزهایی که مبتنی بر ظرفیت‌های زبانی به چشم می‌خورند و در هم آمیختگی این دو شیوه، اثر او را خواندنی و ارزشمند نموده است. خاطره‌گویی‌های وی در مورد کسانی می‌باشد که پرهیزگار و پاک‌دامن نبودند، از همین مردم عادی و از نقاط فقیر‌ شهر آمده بودند و مثل همه‌ی ما روزگار می‌گذراندند.

سعید تاجیک سال 1345 در یکی از محله‌های فقیرنشین شهر ری متولد شد. او زمانی که در سال 1362 به جبهه اعزام گشت نوجوانی هفده ساله بود اما تجربه‌ی حضورش در بطن رویدادی چنان عظیم باعث شد تا با ذهنی بارور و سرشار از مضامین ناب به زندگی عادی برگردد. رویکرد شوخ‌طبعانه‌اش به جنگ از وی نویسنده‌ای متمایز به وجود آورده است.

این اثر کارنامه‌ی فرهنگی و رزمی نویسنده‌ی جوان و خوش ذوق‌اش محسوب می‌شود. جدول‌های این کارنامه با عنوان‌هایی پر شده‌اند که نشان دهنده‌ی یک زندگی طبیعی در میدان‌های نبرد هستند. جنگ با طنز و شوخی‌، به سختی کنار هم قرار می‌گیرند اما وقتی با هم بیایند هر دو زیباتر خواهند شد. تاجیک با این کتاب به دارایی‌های زلال و معنوی جنگ اضافه کرده است.

در بخشی از کتاب جنگ دوست داشتنی می‌خوانیم:

آن روز و شب گذشت. چند شب بعد قرار شد به مواضع دشمن فرضی حمله کنیم. ساعت نه و نیم شب به کلیه نیروها دستور حرکت داده شد. پشت سر هم در یک ستون منظم قرار گرفتیم. حرکت از شرق به سمت غرب بود. تپه ماهورها یکی پس از دیگری از زیر پا می‌گذشت. ساعت دوازده شب دستور دادند سر جایمان بنشینیم. همین‌طور که نشسته بودیم، ناگهان صدای سوراخ شدن وضوی یکی از بچه‌ها گوشمان را نوازش داد. با شنیدن این صدای بی‌موقع و غیر منتظره، همه بچه‌ها زدند زیر خنده. فرمانده دسته که چند قدم دورتر ایستاده بود، با شنیدن این صدا خود را به محل وقوع حادثه رساند و به طرف با صراحت تذکر داد و گفت: «خودت را جمع و جور کن!» آن بنده خدا هم که شرمنده شده بود، کمی جابه‌جا شد و چیزی نگفت.

مدتی نگذشته بود که دوباره صدای شلیک چند رعد و برق از ناحیه همان بنده خدا به گوشمان خورد. این بار بچه‌ها با صدای بلند قهقهه زدند و گفتند: «این بنده خدا آب و روغن قاطی کرده!» فرمانده دسته بالای سر آن بخت برگشته رفت و با لحن تندی گفت: «بلند شو ببینم!» وقتی از جایش بلند شد، دستور نشستن و بر خاستن داد. آن ننه مرده که از کارش شرمنده بود، پس از چند بار نشستن و بر خاستن، سر جایش نشست و مشغول خاک‌بازی شد. نیم ساعت آن جا توقف کردیم و بعد دستور آمد به راهمان ادامه دهیم. ستون رفته‌رفته از غرب به سمت جنوب تغییر موضع داد تا اینکه به اولین موانع دشمن فرضی رسیدیم. صدای شلیک دوشکا، چهار لول و انفجار خمپاره منطقه را به لرزه در آورد. شلیک قبضه‌ها حدود بیست دقیقه طول کشید. پس از مدت کوتاهی مواضع دشمن فرضی به دست بچه‌ها فتح شد و به طرف اردوگاه حرکت کردیم.

امیرالمومنین , علی (ع) در نهج البلاغه خطاب به فرزندشان جمله ای دارند که می فرمایند : "اعری الله جمجمتک" یعنی در صحنه جنگ جمجم ی خود را به خدا عاریت بده. مجتبی مرعشی روایت میکند : در فارسیات ، یک شب به منظور شبیخون محدود به عراقی ها و ناامن کردن جاده اهواز - خرمشهر ، به نزدیک مواضع عراقی ها کنار جاده مذکور رفتیم. وقتی به آنجا رسیدیم ، یک کامیون نظامی عراقی در حال عبور بود.سعید درفشان یک گلوله آرپی جی شلیک کرد و از جلوی کامیون عبور کرد.موشک دوم را که شلیک کرد ، کامیون سرعت گرفته بود و از پشت سرش عبور کرد .گلوله سوم درست از وسط اتاق عقب کامیون رفت و از شیشه عقب و جلوی کامیون خارج شد، اما منفجر نشد ! راننده کامیون ، که یک موشک از کنار گوشش رد شده بود دستپاچه شد و از جاده خارج و کامیون واژگون شد .در طول یکی دو دقیقه ای که این جریان رخ داد عراقی ها آماده شدند وش روع به شلیک تیربار سلاح های دیگر خود کردند . آتش آن ها آنقدر پر حجم بود که کسی جرئت بیرون آوردن سر خود را از کانال نداشت .امیر علم ، به من که کمک آر پی جی او بودم ، گفت : یک گلوله بده یک موشک آرپی جی به او دادم و گفتم : بسم الله یادت نرود. امیر علم سر راه به من گفته بود هر وقت خواستم شلیک کنم یادآوری کن که حتما بسم الله بگویم . امیر گلوله را آماده کرد و تمام قد ایستاد . هنگامی که ایستاده بود ، ده ها گلوله و رسام از چند میلی متری سر و گوش و بدن او عبور می کرد ، اما امیر علم آن قدر آرام و بی خیال این گلوله ها بود که گویی وجود ندارند. او سه یا چهار بار در همین وضعیت با آرامش تمام موشک های خود را شلیک کرد. او واقعا جمجمه اش را به خدا عاریت داده بود.

گزیده ای ازکتاب:باز هم گنجشک ها میهمانی آمدند
با صدای جیک جیک حرفهایی را زدند
مادرم توی حیاط ریخت مشتی خرده نان
گفت بر ما واجب است احترام میهمان

کتاب «شهادت‌نامه عاشقان» مجموعه کلیات اشعار انقلاب اسلامی از سال‌های ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۴ و شامل ۴۷۸ قطعه شعر ولی‌الله کلامی زنجانی است. این مجموعه شامل چندین قطعه شعر با رویکرد اشعاری انقلاب است که در ۷۳۶ صفحه منتشر شده است.
کلامی از دل و جان منتظر بود
به زنجان کاروان دلبرآید
امین آمد کلامش دید و فرمود
«کلامی را کلام از دل برآید»
(رهبر فرزانه انقلاب اسلامی،  زنجان،جمع ایثارگران سال 82)